Uçaktan tanıtım broşürlerinizi ve hafif kataloglarınızı tam da potansiyel müşterilerinizin üstüne atalım. Semt seçin, en yoğun semt pazarına sizi yağdıralım . Kapan gelsin, sizi bulsun, sizden haberi olsun kapsamında bir hizmet sunmuyoruz. Umarım bu bir kaç satırı okumadan bizi havadan kağıt atmamız için aramazsınız. Arayan çok olduğu için bu paragrafa bir iki ek yapmak zorunda kaldım 😉
Acaba Pilot Bahri Beylerin pazarlama ve propaganda çağrıları yukarıdaki paragrafın ilk cümlelerini içeriyor muydu . Bu tarz söylemleri var mıydı. Neden bahsediyorum. Özellikle benim 80’lerde çocukken çokça şahit olduğum şehrimizin tepesinden hani şu pır pır uçaklardan atılan, dağıtılan broşürlerden bahsediyorum.
Geçenlerde reklam ve pazarlama üstüne düşünürken hatırladım. Biz; mahallenin çocukları, kağıtları atan uçağı görünce pek bi sevinirdik. Uçuşan broşürleri toplamak için koştururduk. Uçağa mı, kağıtların uçuşuna mı, bize atılışına mı , neye sevinirdik. Bilemiyorum. Ama sanırım o propaganda malzemesinde her bir kağıdın bir kişiye ulaşması planlanırken mahallenin bebelerinin atılan kağıtları destelemesi pek de istenen bir şey değildi. Biz o zaman, herkese ulaşacak tanıtım broşürlerinin önünü kesen yanlış hedeflerdik ve malesef uçaktan broşür atmak fikri belki orjinal bir fikir olsa da gerçekten etkili oluyor muydu. Araya biz çocuklar girince pek etkili olduğunu sanmıyorum.
Uçaklı, Uçaksız Kurumsal Reklam ve Pazarlama
Sadece zihinsel pratik yapıyorum. Hazır aklıma maziden bir propaganda yöntemi gelmişken onunla devam edeyim. Şimdiki ben ile geçmişteki uçaktan atılan broşür sahnesine baktığımda kendimi deli sorular içinde buldum. Bunlar konularına göre şöyle ;
Reklam Hedef Kitle Belirleme
Atılan boşürlerin hepsi aynı mıydı, farklı mı? Semt pazarı hedefleri dışında spesifik hedef kitle belirleniyor muydu. Mesela filanca evde gün varmış da kadınları ilgilendiren kağıtları evin balkonuna bırakalım gibi. Şimdi sosyal ve dijital medya ile inanılmaz detaylı; yaş, cinsiyet, ilgi alanı, ülke, şehir vb filtreler ile doğrudan hedef kitle çalışılabiliyor, üstelik her hedef kitleye farklı içerikte reklam gösterilebiliyor. Evet istenirse bir semtte sadece kadınların görebileceği reklamlar yapılabiliyor.
Reklam Analizi
Uçaktan atılan kağıtların ters rüzgar, geniş çatıda çöp olma gibi durumlarının geri dönüşü reklam verene, kağıt attırana sağlanıyor muydu. Şimdi biz sosyal-dijital medya da reklam öncesi ve sonrasında detaylı analiz ve raporlama yapabiliyoruz, bunlar sonradan pazarlama verisi olarak kullanılabiliyor.
Bilinirlik,Bulunurluk ve Akılda Kalma
Peki uçaktan atılan aynı firmaya ait bütün reklamları hedef kitle sonradan ihtiyacı doğrultusunda kullanırım diye ayrı ayrı çekmecelerde biriktiriyor muydu. Şimdi biz sosyal medyada reklamsız paylaşımlara bile #hashtag #tag kullanarak tüm dünya dijital ağına iz bırakabiliyoruz. Sizi bilmeyen ihtiyacı doğrultusunda bir #etiket arama ile size ulaşabiliyor.
Reklam Bütçesi
Hangi firmaların gücü yetiyordu uçak kaldırmaya. Uçaklı reklam için bütçe neydi. Ne kadar ayırmak gerekiyordu. Uçağı kaldırmaya, yaktığı benzini kurtarmaya değecek bir bütçe olduğu kesin. Bugün sosyal ve dijital medyada küçük ve orta ölçekli firmalar için de dijital pazarlama kampanyaları planlama şansı var. Hedef kitlenize dakikalar içinde ulaşma imkanı sunan bir dijital dünyayız. Şimdi her ölçekte işletme için dijital bir varoluş planlanabiliyor.
Fayda Maliyet Analizi
Uçaklı reklamın fayda hedefi nasıl belirleniyordu ? Faturaya, siparişlere yansıyıp yansımadığı biliniyor muydu. Yoksa duysunlar bizi, bilsinler mi deniyordu sadece. Peki bu durumda kimin duyup bildiği nasıl tespit ediliyordu. Telefonla arayana ya da gelene “bizim uçaktan mı ?” diye soruluyor muydu. Uçakçı ile komisyon usulü çalışılıyor muydu. Halbuki, şimdi propaganda ve reklamı dijital ortamda, akılda kalma, bilinirlik, doğrudan satışı hedefleyen ya da telefon ettiren gibi sınıflandırmalar ile yapabiliyoruz. Üstelik kim ne zaman aramış, tıklamış ve gelmiş, raporları alınabiliyor.
Uçmaktan Vaz mı Geçelim ?
Peki uçaklı reklamdan vaz mı geçelim. Tabi ki hayır. Eğer pazarlama biriminizin görüşleri, üretim hedefleriniz, tartışma ve toplantılarınız uçaktan reklamı gerektiren bir sonuca varıyorsa, kullanılabilir. Ama şimdilerde ben sosyal ve dijital medyanın faydasına ve pratikliğine inanıyorum.
Uçaklı Propaganda ve Bildiri Üzerine
Uçaklı propaganda işi ilk kez 15 Ocak 1912’de Osmanlı İtalya arasında Trablusgarp savaşında kullanılmış. Yerli direniş liderlerinden Süleyman El-Barunî’yi Türklere karşı kışkırtmak için Araplara atılmış. İtalyanlar savaştan istedikleri sonucu alamayınca bu bildirileri değişik içerik ve zamanlarda atmaya devam etmişler.
Uçakla bildiri dağıtımlarının yoğun olarak kullanıldığı bir diğer yer ise Çanakkale Savaşı. Osmanlı ve İngiliz tarafları değişik zamanlarda karşılıklı olarak farklı cephelerde bildiri atmışlar. Bu konuda kapsamlı güzel bir yazıyı şuradan okuyabilirsiniz.
Peki özellikle seçim zamanlarında politikacıların sosyal ve dijital medyayı hedef kitleye erişimde efektif olarak nasıl kullandığına hep beraber şahit oluyoruz değil mi ? Dijital medya ve sosyal medya ilerleyen zamanlarda reklam ve propagandanın etkili parçaları olmaya devam edecekler gibi görünüyor. Siz ne dersiniz. Broşürlerinizi uçaktan mı atalım, sosyal medya ve dijital medyada pazarlama mı yapalım.
Deniz Tokay / Digital Lab / Media Felix
