Bir zamanlar kimsenin cep telefonu yoktu. İşte o zamanlar en teknolojik iletişim araçlarından biri de hatırlar mısınız bilmem ama kemere takılıp taşınan çağrı cihazlarıydı. Birine ulaşmak için o kişinin çağrı cihazına gidecek bir mesaj bırakabilirdiniz. Kişi size uygun olduğunda geri dönüş yapardı telefonla. Ankesör ya da sabit telefonla tabi. Sms ve kısa mesaj demedim, WhatsApp ya da benzeri anlık mesajlaşma hiç demedim. Bunlar henüz hayaldi. Cep telefonu yoktu daha. Bazılarımız bu çağa yetişti, bazılarımız da o zamanı algılamakta zorlanıyor, çünkü şimdiki durum ile kıyaslandığında taş devri gibi geliyor insana. Evet aya gidebilmiştik ama cebimizden henüz global bir ağa bağlanmış değildik.
Dijital Pazarlama
Zaman hangi zaman olursa olsun tanınmak, bilinmek ve satmak amaçları hep vardı . Yani pazarlama, şimdi adına geleneksel denilse de yine gündemdeydi. Taş devrine kadar gitmeyen bir pazarlama düzeyinde kalacak olursak televizyon, radyo, gazete ve açık hava reklamcılığı aktif bir şekilde kullanılmaktaydı. Şimdiler de halen kullanımda olmasına rağmen artık dijital platformların ve dijital medyanın sunduğu imkanlar ile kullanılan dijital pazarlama kanalları var , artık devir onların devri. Hatta bazı ülkelerde geleneksel pazarlama araçlarının en etkili aracı olan tv reklamlarını bile geride bırakmış durumda.
Dijital pazarlama araçları özellikle son dönemlerde tüm dünya üzerinde cebinden internet denilen ortak ağa bağlı bir pazarı hedefliyor. Internet artık cep telefonlarının akılllanmasıyla birlikte cebimize girdi ve dünyayı sadece evde değil, sokakta, arabada, otobüste, kısaca her yerde ağa bağladı.
İşte herkesin kişisel tercih ve kendi rızaları ile paylaştıkları bilgiler ile oluşturulan ve büyük veriyi (big data) kullanan araçlar ile özellikle internet ile yapılan pazarlama, dijital pazarlamadır. Firma ve markaların geleneksel pazarlamayı kullanırken bunun yanı sıra dijital pazarlamayı da aktif olarak kullandıklarını görüyoruz. Dijital pazarlamadan kaçınmak ya da bunu görmezden gelmek doğru değil. Bazı firmalar, özellikle küçük ölçekli ve orta ölçekli işletmeler teknolojiyi yakında takip edemedikleri için aslında kendilerine sunulan dijital medya ve pazarlama imkanlarının farkında değiller. Bir çok işletmede bu işler genç çocukların “bizim oğlan kız da biliyor, evet instagram hesabı onunda var” düzeyinde kalıyor. Ya da www ile başlayan bir alan adına sahip olmak ve bir kaç içeriğin bulunduğu bir web sitesi yeterli sayılabiliyor.
Ama durum sanıldığından çok farklı, sosyal medya, web sitesi, Youtube, Google Adwords, Google Haritalar, Google Benim İşletmem, web sitesi analizi, seo, sem vb gibi dijital medya aslında dijital pazarlamanın birer aracı durumundalar. Bir işletme işte bu araçların birden fazlasını birbirini destekler biçimde planlı bir biçimde pazarlama hedefleri doğrultusunda kullanmalı, ancak bütünsel bir yaklaşımla ele alınan bu araçlar ile firma pazarlama hedefleri için olumlu sonuçlar alabilir.
Hedef kitle ile etkileşim ve filtrelenmiş seçilmiş hedef kitleye ulaşmayı kolaylaştıran dijital platformlar ile pazarlama artık pazarlama birimlerinin vazgeçilmez tercihlerinden. Kısaca internet uzayında yoksanız pazarlamanın çok etkili bir aracını ihmal etmiş oluyorsunuz.
Daha önce geleneksel pazarlama ve propagandanın bir aracı olabilmiş uçaktan broşür atmak ile ilgili yazımda dijital pazarlamanın sunduğu bazı imkanlara değinmiştim . Burada ise pazarlama ile ilgili birkaç konuyu daha dile getireceğim. Siz de görüşlerinizi yazının altında yer alan form aracılığı ile bana iletirseniz sevinirim.
Dijital Pazarlama ve Geleneksel Pazarlamanın Farkları
Geleneksel Pazarlama
Geniş kitlelere ulaşmayı sağlayan geleneksel pazarlamanın aktif olarak kullandığı araçlar televizyon, radyo, gazete ve açık alan reklamlarıdır. Geniş kitlelere ulaşmayı sağlaması ve hatırlanma oranının yüksek olması gibi avantajlarının yanı sıra bu pazarlama türünün yüksek maliyetler gerektirmesi ve ölçümlerinin zor olması gibi dezavantajları vardır. Aynı zamanda geleneksel pazarlama araçları hedef kitle ile doğrudan etkileşim sunmazlar. Dağıtımını yaptığınız bir propaganda ve pazarlamanın hemen geri dönüşünü kitle üzerinden ölçmeniz çok zordur. Şimdilerde televizyonu kullanan dijital alt yapılı platformlar da dijital pazarlama araçlarını etkin olarak kullanmaktadır. Bu yönüyle artık siz televizyonu değil televizyonlar sizi izlemektedir. Dijital alt yapı kullanılmaya başlandığında dijital pazarlamanın sağladığı kolaylıklar devreye girmiştir.
Dijital Pazarlama
Dijital pazarlama geleneksel pazarlamaya göre oldukça hızlıdır, daha düşük maliyetlidir ve küçük bütçeler ile pazarlama yapma olanakları vardır . Ayrıca öne çıkan en büyük avantajlarından birisi de optimize ve filtre edilebilir olmasıdır. Hedef kitle seçimi, sınıflandırma ve sınırlandırma yapılabildiği gibi aktif pazarlama sürecinde anlık olarak hedef kitle genişletme, daraltma vb. değişiklikler yapılabilir. Pazarlama sürecinde maliyet kontrolleri reklam bazında yapılabilir. Tek ve sabit fiyat noktası yerine değişen fiyat eğrilerine sahiptir. Bu da çok katmanlı bütçe optimizasyonları sağlar.
Dijital pazarlama hedef kitle ile çok güçlü etkileşim imkanları sunar. Potansiyel müşterilerinizi doğrudan satış ara yüzünüze , e-ticaret web sitenizdeki ürününüze yönlendirebilir.
Dijital pazarlama kampanyalarınızı ölçümleyebilir, sonuçlarını ve sürecini analiz edebilir buna bağlı yeni kampanya ve pazarlamalarınızı planlayabilirsiniz. Hatta dijital pazarlama araçları size bilinirlik oranlarınızı rakamlar ile kampanya sürecinde bile sunabilir.
Pazarlamanın ve dağıtımın sonunda ise çok detaylı geri dönüş alırsınız. Bir çok dijital varlık ve medya üzerinden analizler sunulur ve raporlar alınabilir.
Pazarlamanın Hedefleri, Dijital Pazarlama ve Dijital Medya’nın Kullanımı
Pazarlamanın beklenen tek faydası satış sonrası faturadaki rakamlar değildir. Başarılı bir pazarlama, planlı bir strateji gerektirir. Bu strateji içerisinde kısa vade hedefleri, uzun vade hedefleri beraber farklı amaçlar içerebilir. Pazarlama tek bir reklam kampanyası ve tek bir aracın kullanımı da değildir. Plan dahilinde en uygun araçlar ile hedefe ulaşmayı amaçlar. Pazarlama sadece ve ilk önce satışı hedeflemeyebilir. Bilinir ve tanınır olmak, marka olabilmek için son derece önemliyse, pazarlama işte bu bilinirlik çalışması için propaganda ve kampanyaları da kapsar. Bilinmek, bulunmak, , ihtiyaçları yanıtlamak, satış yapmak amaçları değişen oranlarda pazarlama bulutu içinde yerini alır.
Pazarlamanın bir süreç olduğu unutulmamalıdır ve dolayısıyla iyi bir süreç yönetimi de gerektirir. Tek seferlik ve tek atımlık bazı dijital medya araç kullanımları söz konusu olabilir ama bunu bütünün içinde küçük parçalar olarak değerlendirmek gerekir. Örneğin, sadece sosyal medya hesaplarına sahip olmak ve heyecanla birkaç görsel ve içerik paylaşmakla aslında sosyal medya yönetimi yapılmış olunmaz, üstelik bu şekilde bir yaklaşım da dijital pazarlamanın bir parçası olamaz. Ancak teknik olarak sosyal medya hesaplarınız açılmış denilebilir. Sosyal medyayı dijital pazarlama için bir araç olarak düşünüp, bir süreç ve strateji planlandığında işe yarar hale gelmeye başlar.
Dijital Pazarlama ve Bilinirlik
Dijital pazarlama bilinirlik çalışmaları için çok güçlü araçlar sunmaktadır. Bugün Google, Facebook Instagram reklamları ile pazarlama planları yapılırken sunulan seçenekler arasında bilinirlik reklamları tercih edildiğinde bununla ilgili algoritmaların devreye girdiğini görürüz.
Hatta sunulan araçlar sayesinde ülke, şehir ya da semt bazında ayrı bilinirlik stratejileri uygulanabilir. Ya da pazarlamaya ayrılan bütçeniz ile bir bölgede bilinirlik çalışılabilirken diğer bir şehirde satışı hedefleyen çıkışlar yapılabilir. Aynı bütçe planında çok katmanlı bir pazarlama stratejisi yürütülebilir.
Özetle dijital pazarlama bilinirlik, özel teklifler sunma, ürün satışınızı gerçekleştirme, müşteri bağımlılığı oluşturma, ürün ve hizmet hatırlatma, ürün ve hizmet tanıtımı yapıp kullanım alışkanlıkları geliştirmek vb. gibi hedefler için etkili araçlar sunmaktadır.
Dijital Pazarlamanın Kanalları ve Elementleri
- Web tasarımı ve/veya e-ticaret web sitesi
- İçerik Pazarlaması
- SEO (Arama Motoru Optimizasyonu – Search Engine Optimization )
- SEM ( Arama Motoru Pazarlaması – Search Engine Marketing)
- Arama Motorları
- Alışveriş Reklamları
- Metin Reklamlar
- Görüntülü Reklamlar
- Sosyal Medya
- Doğrudan(Birebir) Pazarlama
- Yeniden Pazarlama (Remarketing)
- Affiliate (Satış Ortaklığı) Pazarlaması
- Youtube Reklamları
Web Tasarımı ve Dijital Pazarlama
Web siteleri kurumsal bir firma için dijital pazarlamanın çok önemli bir aracıdır. Buradan propaganda dağıtım ve sunum yapılabildiği gibi web sitesi firma için çok değerli müşteri ve hedef kitle verileri de toplar. Bu verilerde pazarlama birimi için altın değerindedir.
www ile başlayan bir web adresine ve bununla ulaşılan bir içeriğe sahip olmak yeterli olmayabilir. Sadece web sitesi tasarımı için saatlerce konuşabiliriz. Görünen webin arkasında o kadar çok detayı ve bağlı olduğu diğer dijital medya araçları vardır ki bu detaylar çoğu zaman düşünülmez . Web sitenizin aslında dijital pazarlamanızın bir parçası olduğunu düşünmelisiniz. Listeniz de acele yapılacak ve hemen hayal ettiğiniz sonucu almayı beklediğiniz bir şey olarak ele alınmamalıdır. Bazen tek seferlik bir atım olarak yanlış bir yaklaşımla işe yaramaz bir araca dönüşebilir. Halbuki web sitesi dijital pazarlamanın çok etkili bir aracıdır, sizi anlatır, sizi tanıtır, bazen de ürünlerinizin vitrini ve satıldığı yerdir. Ama onun ötesinde hedef kitlenizin en çok neyi sevdiğini gösterir, kimin nereden sizi duyup geldiğini söyleyebilir. Siz işletmeyi, dükkanı kapatır uyumaya gidersiniz ama bir web sitesi asla uyumaz, 7/24 çalışan bir elemandır. Ona ne söyleyeceğini , müşterinize nasıl hizmet vereceğini iyi öğretmişseniz çok iyi sonuçlar alırsınız. Web sitesi sürekli yaşatılması gereken dijital varlığınızdır, dijital pazarlamanın kanallarından içerik pazarlaması’na hizmet veren son derece etkili bir araca dönüşebilir.
İçerik Pazarlaması
Müşterinizle etkileşime geçmeyi amaçlayan ve markanıza değer katan çok güçlü bir dijital pazarlama kanalıdır. Araç olarak fotoğraf, video, metin, form vb. gibi dijital medyaları kullanabilir. Ürününüzü ve hizmetinizi dijital paralı reklam ile hedef kitleye ulaştırabilirsiniz ama bunun dışında ürününüzü gündeme taşıyan ve potansiyel müşterinizin bilgilenme ihtiyacını karşılayan bir içerik oluşturduğunuzda içerik pazarlaması yapmış olursunuz. Aslında doğrudan satış yapmaya çalışmayan bir pazarlama yöntemidir. Hedef kitlenizin sizin ürününüze olan ihtiyacını paylaştığınız içerikle akılda kalıcı ve vazgeçilmez kıldığınızda içerik pazarlamanız hedefine ulaşmış demektir. Kısaca içerik oluşturursunuz ve bu içeriğin oluşturduğu atmosfer sizi hedef kitlenize bağlar. Satın alıp giden değil, sizi aklında tutan bir hedef kitleye sahip olabilirsiniz.
Örneğin biz dijital pazarlama hizmeti verdiğimizi şurada kısaca söylerken bununla ilgili internet uzayına gönderdiğimiz bu blog yazısı, seo planları da içeren bir tür içerik pazarlaması olmaktadır.
SEO ve SEM
SEO uyumlu içerikler ve SEO çalışmaları web sitelerinde ve firmaların dijital varlıklarında son derece kritik bir rol üstlenmektedir. Özellikle arama motorlarında parasız yer alışın ve öne çıkışın SEO ile önem kazandığı bu dönemde özgün ve kaliteli içerikler hayati derecede önemlidir. Arama motoru reklamları olarak düşünebileceğimiz SEM çalışmaları da, SEO ile birlikte arama motoru temelli dijital pazarlamanın iki etkin aracı olarak karşımıza çıkar. Her biri tek başına sihirli birer değnek olmayan bu dijital pazarlama elementleri bir arada efektif bir biçimde kullanıldığında çok güçlü ve yeteneklidirler.
SEO çalışmaları yine dijital pazarlamanın web sitesi ile birlikte düşünülen vazgeçilmez bir parçasıdır. Arama motoru optimizasyonu anlamına gelen seo ile web sitenizin arama motorları üzerindeki sıralamasında daha iyi bir konum için çalışırsınız. Web sitenizden gelen ziyaretçi analizlerini değerlendirdiğinizde organik olarak görünen kaynaklardaki artış seo çalışmalarının olumlu geri dönüşleri olarak okunabilir. Hedeflediğiniz ziyaretçi rakamlarına para ödeyerek ulaşırken , planlı seo çalışmaları ile arama motorlarından geri dönüşleri parasız kanaldan yapmaya başlarsınız. Bu da para harcayacağınız dijital reklamlarda bütçe kontrolü ya da o bütçeyi size başka kaynak ve hedeflere kaydırma şansı tanır.
Alışveriş Reklamları
Doğrudan ürününüzün satış ara yüzüne yönlenme sağlayabileceğiniz aşağıda Google örneğini gördüğünüz ürün görsel ve fiyatınızın yer aldığı reklam türleridir. Yine dijital pazarlama da etkin bir biçimde kullanılır. Çoğunlukla Google Ads, Adwords ile gerçekleştirilen bu reklam çalışmaları dijital pazarlamada etkin şekilde kullanılır.
Metin Reklamlar
Arama motoru Google’da organik aramaların en üstünde ve sayfanın en altında görünen metin tabanlı reklamlardır. Bu metin reklamlar Google ortağı ve arama ağına girmeyi kabul etmiş başka web sitelerinde de çıkar.
Görüntülü Ağ Reklamları
Google sadece arama motoru ara yüzünde reklam göstermez, özellikle arama ağına dahil bir çok web sitesinde görüntülü reklamlar ile reklam gösterimleri yapar. Görüntülü ya da metin reklamları Google ağına dahil olmayı kabul etmiş web sitelerinde yapabilirsiniz. Eğer hedeflediğiniz bir ya da daha fazla web sitesi varsa ve Google reklam ağına dahilse sadece o web sitelerini hedefleyen reklamlar ile yayına çıkabilirsiniz.
Sosyal Medya , Facebook ve Instagram Reklamları
Özellikle Instagram , Facebook ve Linked-IN gibi sosyal medya platformlarında yayınlanan reklamlar ya da sosyal medya’da üretilen içerikler ile dijital pazarlama çalışmaları yapılabilir. Sosyal medya dijital pazarlamanın bir ögesi olarak düşünülmeli ve bütün bir pazarlama planının etkili parçası olarak ele alınmalıdır. Sosyal medyayı dijital pazarlama stratejisine dahil etmek , kişisel ya da firmaya ait kurumsal bir sosyal medya hesabına sahip olmanın ötesinde bir olgudur.
Facebook ve Instagram reklamları Facebook arayüzünden her iki platform için reklam yayınlama imkanı verir. Değişik modellerde reklam seçenekleri söz konusudur. Reklamlar duyarlı(responsive) özellikleri ile bir çok cihazın ekranında görünecek şekilde yayına çıkabilir. Planlanan reklam kampanyaları içinde birden fazla reklam ögesi bulunabilir. Facebook ve Instagram reklamları fotoğraf, video ve bunlardan oluşan diğer modeller ile bir çok dijital medya ögesini kullanıma sunar.
Arama motoru ve Google reklamlarında olduğu gibi zengin filtreleme, optimizasyon, bölgesel hedef belirleme ve reklam sonunda ayrıntılı rapor alma imkanları vardır. Farklı pazarlama planları için algoritmalar sunar, yani bilinirlik kampanyası düzenleyebileceğiniz gibi doğrudan etkileşimle satışa yönelik bir pazarlama da yapılabilir.
Sadece sosyal medya reklamlarından bahsettik ama sosyal medya platformları içerik pazarlaması yöntemi için de kullanılan etkili yerlerdir.
Doğrudan (Birebir) Pazarlama
E-posta ve SMS ile iletişime geçerek yapılan pazarlama çalışmasıdır. Google ve Yandex artık tanıtım , pazarlama e-postalarını yeni ara yüzünde ayrı bir sekmede size sunmaktadır. İşte burada yer alan e-postalar doğrudan üyeliklerden, daha önceki satın almalardan ve gezinti bilgilerinden analiz ile ürün ve hizmet satışına yönelik pazarlama yapar. Bu pazarlama yöntemine doğrudan telefon ile iletişime geçip satışı amaçlayan pazarlama yöntemini de ekleyebiliriz.
Yeniden Pazarlama (Remarketing)
Kullanıcı bir web sitesine girip ürün ve hizmet ile ilgilendiğinde alışveriş yapmasa bile daha sonra internette gezinti yaptığı sırada ilgilendiği ürün ve hizmet ile ilgili reklamlar ile karşılaşır. İşte bu yeniden pazarlamadır. Ziyaretçinin ,kullanıcının, yani hedef kitlenin verilerinin etkili kullanımına dayanır. Dijital reklam alt yapıları yeniden pazarlama yöntemini sıkça kullanır.
Affiliate Pazarlama
Satış ortaklığıdır. Ürün ve hizmetiniz için bilinirliği yüksek bir web sitesi ya da fenomen ile anlaşırsınız. Burada sizin ürününüz ya da hizmetiniz komisyon anlaşmalı olarak pazarlanır. Hızlı ve ekspres bir pazarlama yöntemi olarak düşünülebilir.
Sonuç olarak dijital pazarlama yukarıda ele alınan kanallar ve dijital medya ögeleri ile stratejik yaklaşımlar ile yapılmalıdır ve bir işletmenin mutlaka gündeminde dijital pazarlama bulunmalıdır.
Digital Lab/ Media Felix
